کد مطلب:161219 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:264
همسران امام حسین
در تاریخ زندگانی امام حسین علیه السلام، مجموعا نام 4 زن آمده است كه افتخار همسری آن
جناب را داشته اند.
1 - لیلی، مادر علی اكبر علیه السلام؛ پدرش ابومرة بن عروة بن مسعود ثقفی و مادرش میمونه بنت ابوسفیان است. این بانو، از زنان بافضیلت و علاقمند به اباعبدالله الحسین علیه السلام بود. كه البته از نظر تاریخی شرح حال او به طور مستند روشن نیست.
بر خلاف قول مشهور - مبنی بر اینكه امام حسین علیه السلام تمام اهل بیت علیهم السلام خود و خانواده اش را در این سفر به همراه داشته، پس لیلی نیز با آنان بوده است - در كتابهای معتبر و مقتلها، نامی از ایشان در جریانات كربلا، كوفه و شام نیست. استاد مطهری رضی الله عنه نیز بر نبودن لیلی در واقعه ی كربلا، تصریح كرد و آن را صحیح می دانند. [1] .
2 - شهربانو، مادر امام سجاد علیه السلام؛ كه دختر یزدگرد بن شهریار بن شیرویه بن خسرو پرویز است. در دوران عمر بن خطاب كه ایران فتح شد، شهربانو با خواهر دیگرش به اسارت سربازان اسلام درآمدند. وی از این طریق خود را به مدینه رسانید و مفتخر به همسری اباعبدالله الحسین علیه السلام گردید. خواهرش نیز به افتخار زوجیت محمد بن حنفیه درآمد. [2] .
در حدیثی از امام محمد باقر علیه السلام می خوانیم كه چون شهربانو را به مدینه آوردند، دختران این شهر از زیبایی وی به تعجب افتاده و غرق تماشای جمال او بودند و نور وجاهت وی، فضای مسجد را روشن می كرد. خلیفه از طمع درونی، آتش گرفت و دست به سوی او دراز كرد، ولی او برافروخت و چهره از او بركشید و خسرو پرویز را نفرین كرد كه اگر او نامه ی پیامبر را پاره نمی كرد، دختر پادشاه ایران مورد طمع عمر بن خطاب واقع نمی شد. عمر از عكس العمل یك اسیر به خشم آمد و خواست او را به قتل برساند. امیرالمؤمنین علیه السلام جلو آمد و به عمر گفت: او جدش را نفرین می كند. [3] سپس به زبان ایرانی با شهربانو به گفتگو پرداخت. خیلفه مصمم شد اسیران را بفروشد و آنان را برده ی
عربها كند، ولی باز امیرالمؤمنین علیه السلام تصمیم او را نقض كرد و گفت: عمر! مگر فراموش كرده ای كه پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم را كه كریم قوم را احترام كنید، هر چند مخالف شما باشند؟ اینان ملت بزرگوار و دانشمندی هستند و با رغبت و اشتیاق خود به سوی اسلام آمده اند. صلاح نیست آنان را مثل بردگان بفروشید. من حق خود و همه ی بنی هاشم را به آنان بذل می كنم.
شهربانو را جهت رد یا گزینش شوهر آزاد گذاشتند. او ضمن نگاههای عاقلانه ی خود، دست خود را بر دوش حسین علیه السلام گذاشت و به افتخار همسری او درآمد. [4] علی علیه السلام در این هنگام خطاب به فرزند خویش فرمود: ای اباعبدالله! این خانم برای تو فرزندی به دنیا آورد كه بهترین انسان روی زمین باشد. تا اینكه امام سجاد علیه السلام از او متولد شد [5] .
3 - رباب، مادر سكینه و علی اصغر علیهماالسلام؛ كه دختر امرءالقیس بن عدی بن اوس بن جابر بن كعب بن علیم كعبی است. پدر او در دوران خلافت عمر از شام به مدینه آمد و از آیین مسیحیت به دین اسلام گروید و از سوی خلیفه ی وقت، به امارت قبیله قضاعه منصوب گشت. او هنگام بازگشت به وطن خود با امیرالمؤمنین علیه السلام و حسن و حسین علیهماالسلام ملاقات كرد و از شخصیت آنها آگاه شد.
سخنان شیرین و دلنشین حضرت علی علیه السلام و جمال دلربای او و فرزندان و شخصیت بی نظیر این خاندان، امرءالقیس را بر آن داشت كه سه دختر خود محیاة، سلمی و رباب را به ترتیب به عقد حضرت علی علیه السلام و امام حسن علیه السلام و امام حسین علیه السلام درآورد و به این پیوند ناگسستنی افتخار كند.
صفا و محبت متقابل رباب و امام حسین علیه السلام فوق العادة زیاد بود و هیچ یك فراق دیگری را تحمل نمی كردند.
در واقعه ی كربلا، تنها زنی كه از همسران امام حسین علیه السلام با او همراه بود، همین رباب بود، زیرا شهربانو در ولادت حضرت سجاد علیه السلام، بدرود حیات گفت و لیلی نیز ظاهرا در
این تاریخ فوت كرده بود و از حضور دیگر بانوان، در منابع تاریخ اثری دیده نشده است. اما رباب گام به گام، سیدالشهداء علیه السلام را یاری می كرد و روز عاشورا چون امام حسین شهید شد، چنان خود را باخت كه نزدیك بود جان دهد.
رباب تنها یك سال بعد از شهادت امام حسین علیه السلام زنده ماند.
4 - عاتكه، معروف به ام اسحاق مادر فاطمه بنت الحسین علیه السلام؛ پدر او طلحة بن عبیدالله بن عثمان بن عمرو بن كعب بن سعید بن مرة بن كعب ابومحمد القرشی التیمی، از شخصیت های معروف اسلام است كه در مكه آئین اسلام را پذیرفت و به مدینه هجرت كرد و در اكثر جنگها، پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم را یاری می كرد. در هنگام مرگ عمر، او از جمله نامزدهای شورای شش نفره بود، ولی پس از عثمان علیرغم بیعت با امیرالمؤمنین علیه السلام، به مخالفت برخاست و جنگ جمل را به دستیاری زبیر و عایشه پیش آورد و خود نیز قربانی آن شد. [6] .
دختر طلحه، ام اسحاق همسر امام حسن علیه السلام بود و بسیار آئین همسرداری و شوهرداری را مراعات می كرد و در شهادت آن حضرت، بی تابی نمود. امام حسن علیه السلام به برادرش حسین علیه السلام، از وفای او سخن گفت و سفارش كرد بعد از عده، با وی ازدواج كند. امام حسین علیه السلام نیز چنین كرد و از او فاطمه علیهاالسلام متولد گشت كه به همسری حسن مثنی درآمد.
5 - زنی از قضاعة؛ پیرامون زنان و فرزندان امام حسین علیه السلام، از زنی نام برده اند كه از قبلیه ی قضاعه، مادر جعفر بن الحسین است و از احوال او مطالب مستند و قابل اعتمادی در دست نیست. [7] .
جناب را داشته اند.
1 - لیلی، مادر علی اكبر علیه السلام؛ پدرش ابومرة بن عروة بن مسعود ثقفی و مادرش میمونه بنت ابوسفیان است. این بانو، از زنان بافضیلت و علاقمند به اباعبدالله الحسین علیه السلام بود. كه البته از نظر تاریخی شرح حال او به طور مستند روشن نیست.
بر خلاف قول مشهور - مبنی بر اینكه امام حسین علیه السلام تمام اهل بیت علیهم السلام خود و خانواده اش را در این سفر به همراه داشته، پس لیلی نیز با آنان بوده است - در كتابهای معتبر و مقتلها، نامی از ایشان در جریانات كربلا، كوفه و شام نیست. استاد مطهری رضی الله عنه نیز بر نبودن لیلی در واقعه ی كربلا، تصریح كرد و آن را صحیح می دانند. [1] .
2 - شهربانو، مادر امام سجاد علیه السلام؛ كه دختر یزدگرد بن شهریار بن شیرویه بن خسرو پرویز است. در دوران عمر بن خطاب كه ایران فتح شد، شهربانو با خواهر دیگرش به اسارت سربازان اسلام درآمدند. وی از این طریق خود را به مدینه رسانید و مفتخر به همسری اباعبدالله الحسین علیه السلام گردید. خواهرش نیز به افتخار زوجیت محمد بن حنفیه درآمد. [2] .
در حدیثی از امام محمد باقر علیه السلام می خوانیم كه چون شهربانو را به مدینه آوردند، دختران این شهر از زیبایی وی به تعجب افتاده و غرق تماشای جمال او بودند و نور وجاهت وی، فضای مسجد را روشن می كرد. خلیفه از طمع درونی، آتش گرفت و دست به سوی او دراز كرد، ولی او برافروخت و چهره از او بركشید و خسرو پرویز را نفرین كرد كه اگر او نامه ی پیامبر را پاره نمی كرد، دختر پادشاه ایران مورد طمع عمر بن خطاب واقع نمی شد. عمر از عكس العمل یك اسیر به خشم آمد و خواست او را به قتل برساند. امیرالمؤمنین علیه السلام جلو آمد و به عمر گفت: او جدش را نفرین می كند. [3] سپس به زبان ایرانی با شهربانو به گفتگو پرداخت. خیلفه مصمم شد اسیران را بفروشد و آنان را برده ی
عربها كند، ولی باز امیرالمؤمنین علیه السلام تصمیم او را نقض كرد و گفت: عمر! مگر فراموش كرده ای كه پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم را كه كریم قوم را احترام كنید، هر چند مخالف شما باشند؟ اینان ملت بزرگوار و دانشمندی هستند و با رغبت و اشتیاق خود به سوی اسلام آمده اند. صلاح نیست آنان را مثل بردگان بفروشید. من حق خود و همه ی بنی هاشم را به آنان بذل می كنم.
شهربانو را جهت رد یا گزینش شوهر آزاد گذاشتند. او ضمن نگاههای عاقلانه ی خود، دست خود را بر دوش حسین علیه السلام گذاشت و به افتخار همسری او درآمد. [4] علی علیه السلام در این هنگام خطاب به فرزند خویش فرمود: ای اباعبدالله! این خانم برای تو فرزندی به دنیا آورد كه بهترین انسان روی زمین باشد. تا اینكه امام سجاد علیه السلام از او متولد شد [5] .
3 - رباب، مادر سكینه و علی اصغر علیهماالسلام؛ كه دختر امرءالقیس بن عدی بن اوس بن جابر بن كعب بن علیم كعبی است. پدر او در دوران خلافت عمر از شام به مدینه آمد و از آیین مسیحیت به دین اسلام گروید و از سوی خلیفه ی وقت، به امارت قبیله قضاعه منصوب گشت. او هنگام بازگشت به وطن خود با امیرالمؤمنین علیه السلام و حسن و حسین علیهماالسلام ملاقات كرد و از شخصیت آنها آگاه شد.
سخنان شیرین و دلنشین حضرت علی علیه السلام و جمال دلربای او و فرزندان و شخصیت بی نظیر این خاندان، امرءالقیس را بر آن داشت كه سه دختر خود محیاة، سلمی و رباب را به ترتیب به عقد حضرت علی علیه السلام و امام حسن علیه السلام و امام حسین علیه السلام درآورد و به این پیوند ناگسستنی افتخار كند.
صفا و محبت متقابل رباب و امام حسین علیه السلام فوق العادة زیاد بود و هیچ یك فراق دیگری را تحمل نمی كردند.
در واقعه ی كربلا، تنها زنی كه از همسران امام حسین علیه السلام با او همراه بود، همین رباب بود، زیرا شهربانو در ولادت حضرت سجاد علیه السلام، بدرود حیات گفت و لیلی نیز ظاهرا در
این تاریخ فوت كرده بود و از حضور دیگر بانوان، در منابع تاریخ اثری دیده نشده است. اما رباب گام به گام، سیدالشهداء علیه السلام را یاری می كرد و روز عاشورا چون امام حسین شهید شد، چنان خود را باخت كه نزدیك بود جان دهد.
رباب تنها یك سال بعد از شهادت امام حسین علیه السلام زنده ماند.
4 - عاتكه، معروف به ام اسحاق مادر فاطمه بنت الحسین علیه السلام؛ پدر او طلحة بن عبیدالله بن عثمان بن عمرو بن كعب بن سعید بن مرة بن كعب ابومحمد القرشی التیمی، از شخصیت های معروف اسلام است كه در مكه آئین اسلام را پذیرفت و به مدینه هجرت كرد و در اكثر جنگها، پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم را یاری می كرد. در هنگام مرگ عمر، او از جمله نامزدهای شورای شش نفره بود، ولی پس از عثمان علیرغم بیعت با امیرالمؤمنین علیه السلام، به مخالفت برخاست و جنگ جمل را به دستیاری زبیر و عایشه پیش آورد و خود نیز قربانی آن شد. [6] .
دختر طلحه، ام اسحاق همسر امام حسن علیه السلام بود و بسیار آئین همسرداری و شوهرداری را مراعات می كرد و در شهادت آن حضرت، بی تابی نمود. امام حسن علیه السلام به برادرش حسین علیه السلام، از وفای او سخن گفت و سفارش كرد بعد از عده، با وی ازدواج كند. امام حسین علیه السلام نیز چنین كرد و از او فاطمه علیهاالسلام متولد گشت كه به همسری حسن مثنی درآمد.
5 - زنی از قضاعة؛ پیرامون زنان و فرزندان امام حسین علیه السلام، از زنی نام برده اند كه از قبلیه ی قضاعه، مادر جعفر بن الحسین است و از احوال او مطالب مستند و قابل اعتمادی در دست نیست. [7] .
[1] حماسه ي حسيني ج 1، ص 25.
[2] مناقب ابن شهرآشوب ج 4، ص 48 - بحارالأنوار، ج 44، ص 330.
[3] اصول كافي ج 1، ص 466.
[4] بحارالأنوار، ج 45، ص 330.
[5] اصول كافي ج 1، ص 467.
[6] سفينة البحار ج 1، ص 91.
[7] با استفاده از كتاب سيماي امام حسين عليه السلام.